هفنه پیش پخش شایعه ای خاص در مورد پیش بینی زلزله در ساعت 11 شب جمعه تاریخ 1 خرداد 94، باعث نگرانی تعدادی از خانواده های بانه ای شد تا حدی که تعداد زیادی از آنها شب را در بیرون از ساختمانها سپری کردند.
به زبان ساده پیشبینی زلزله با دقت کافی در بازه ای زمانی که بتوان عکس العمل مناسب را انجام داد غیر ممکن است و آنچه به عنوان پیش بینی از سوی مجامع علمی بیان می شود بررسی احتمالات و اینکه ممکن است در سالهای آینده یا در دهه های آینده احتمال وقوع زلزله در نقطه ای خاص وجود دارد.در این مورد تنها چیزی که مجامع علمی بیان می کنند نحوه کاهش صدمات احتمالی در صورت وقوع زلزله و ایمن سازی بافت شهر و ساختمان هاست.
اما اینکه مطلبی با این دقت (ساعت 11 شب نه 11:05 دقیقه) پیشبینی شود متاسفانه ممکن است یک شوخی بی مورد بوده و یا با هدفی خاص انجام شده باشد.
در مورد پیشبینی زلزله این مطلب و این مطلب می تواند مفید باشد.
متن زیر توسط دکتر بختیار عزت پناه در همین زمینه نوشته شده است که با کسب اجازه از ایشان مجددا باز نشر می شود:
شایعه پیش بینی زلزله در روزهای اخیر برخی از شهروندان بانه را برای مدتی کوتاه نگران نمود این درحالیست که تا به امروز علم بشر ناتوان از پیش بینی دقیق زمان و مکان وقوع زمین لرزه بوده است.
در این میان واقعیت ناگوارتر از شایعه مذکور، غفلت همگان از خطرپذیری بالای منطقه به لحاظ وقوع زلزله است.در نقشه پهنه بندی خطر نسبی زمین لرزه، شهر بانه جزو پهنه با خطر نسبتا بالا از لحاظ لرزه خیزی بوده ؛بعد از کامیاران خطر پذیر ترین شهر استان به لحاظ زلزله و از نظر دوام ساختمان سازی در رتبه چهارم قرار دارد.این امر بیشتر تحت تاثیر گسلهای فراوانی است که در نزدیکی شهر بانه واقع شده اند که مهمترین آنها دو گسل پیرانشهر و کاشانه است که در 10 کیلومتری بانه قرار دارند.
مطالعات تاریخی نشان میدهند که بزرگترین زلزله ای که در تاریخ منطقه ثبت شده است در سال 1593 میلادی در نزدیکی شهر بانه اتفاق افتاده که بزرگی آن 6.1 ریشتر بوده است از این تاریخ تاکنون زلزله های دیگری با شدت کمتر در منطقه رخ داده که مهمترین آنها لغزش روستای آلوت در دهه های اخیر میباشد.بنابراین با توجه به سوابق منطقه و وجود گسلهای فراوان هر لحظه احتمال وقوع زلزله در کل شهرستان وجود دارد.بر اساس محاسبات طول خط گسلها،احتمال وقوع زلزله به بزرگی 7.1 ریشتر وجود دارد.
بافت فرسوده شهر و ساخت و سازهای غیر مجاز در دامنه ارتفاعات آربابا و دوزین و بابوس با شیب بیش از 17 درصد به همراه مراکز اداری،آموزشی،درمانی،نظامی،ورزشی و بخصوص برخی از مراکز تجاری آسیب پذیرترین اماکن در برابر زلزله هستند که انتظار میرود در صورت وقوع زلزله با شدت بالا با خسارات جانی و مالی عمده ای روبرو شوند.
به طور کلی میتوان گفت زلزله پدیده ای هولناک است که نه تنها نمی توان از وقوع آن ممانعت بعمل آورد بلکه، پیش بینی دقیق زمان وقوع آن نیز امکانپذیر نیست. بنابراین جهت کاهش میزان خسارات مالی و تلفات انسانی آن بایستی اقداماتی توسط برنامه ریزان منطقه ای و مسئولین مربوطه در نقاط مسکونی،فعالیتی و ارتباطی اولویت بندی و اجرا شوند. با توجه به توان بالای لرزه خیزی در بانه،لزوم توجه به مقاوم سازی ساختمانهای قدیمی و فرسوده و رعایت آئین نامه های طراحی ساختمان در برابر زلزله و آئین نامه 2800و سایر اصول و ضوابط فنی و شهرسازی بویژه در نواحی جدید توسعه امری ضروری میباشد.
همچنین می توان زمینهای شهر را بر حسب درجه حساسیت در برابر امواج ممیزی نموده و نقاط ناپایدار و خطرناک و نقاطی که برای ایجاد و توسعه مراکز مسکونی و ساختن ساختمانهای عظیم شرایط مطمئنتری دارند را تعیین کرده و نتایج اطلاعات را بر روی نقشه هایی که بتوان از آنها بعنوان مبنا استفاده کرد منعکس نموده و بر همین اساس به برنامه ریزی و تعیین کاربری اراضی اقدام نمود.
گسترش برنامه های آموزش همگانی مردم در خصوص خطرزلزله و جلب مشارکت شهروندان در جهت رعایت قوانین و اصول شهرسازی و مقاوم سازی ساختمانها در مقابل زلزله از دیگر راهکارهای قابل مطرح می باشد که عمدتا" مراکز دانشگاهی، تحقیقاتی ،شهرداری و بویژه NGO ها (سازمانهای محلی) می توانند عهده دار این امر مقدس باشند.
اصولا" شهرداریها به لحاظ داشتن نقش عمده ای که در توسعه فیزیکی و کالبدی شهرها برعهده دارند می توانند با استفاده از اهرمهایی که در دست دارند بالاترین سهم را در جهت کنترل ساخت و سازها و ایمن سازی ساختمانها و تاسیسات داشته باشند.